Dit interdisciplinair langetermijnonderzoeksproject, gezamenlijk ontwikkeld door het M HKA en de KU Leuven, richt zich op een specifiek maar complex werk: één met veel facetten, dat variabel geïnstalleerd kan worden, onvoltooid is, en een open einde heeft: Ship of Fools / The Dockers’ Museum (2010-2013) van de kunstenaar en theoreticus Allan Sekula (1951-2013). Het project, gevoed door het onderzoek van de teamleden, blijft evolueren via onderzoeksresultaten die opeenvolgend getoond worden, onder meer op dit digitaal platform.

SELECTED ITEMS

(c)Image: M HKA
Santos Harbour (The Dockers' Museum, object nr. 34), 1891
Prent , 18 x 26,9 cm
ink, paper

Dankzij het onderschrift kan dit havenzicht worden geïdentificeerd als de haven van Santos. Santos bevindt zich ten zuiden op de Braziliaanse kustlijn. In de 19e eeuw was deze haven gekend als “de haven van de dood”. Die naam verwijst naar de gele koorts die in dit gebied heerste. In het begin van de twintigste eeuw heeft de havenstad geïnvesteerd in de urbanisatie waardoor het risico op besmetting kleiner werd en meer schepen in Santos gingen aanleggen. De stad heeft haar huidig industrieel uitzicht dus hieraan te danken.

Een eerste stap naar het verbinden van Brazilië  met de rest van de wereld, was het aanleggen van de eerste spoorlijn tussen Santos en São Paolo in 1864. São Paolo produceerde toen koffiebonen, één van de belangrijkste exportproducten van Brazilië. Dankzij de spoorlijn kon de export van koffiebonen versnellen, maar bovenal op wereldschaal plaatsvinden.

De compositie van de afbeelding is exact dezelfde als die van een foto gemaakt door Marc Ferrez. De foto moet gemaakt zijn tussen 1870 en 1890. Marc Ferrez was een fotograaf die de consolidatie van Brazilië als natie documenteerde en heeft in die context een hele reeks foto’s die de aanleg van spoorwegen in beeld brengen. Vermoedelijk behoort ook deze foto tot deze reeks.

De prent is zeker niet uniek, er bestaat ook een houtsnede van Bocher met dezelfde afbeelding uit 1892. Deze versie is met de hand ingekleurd. Vermoedelijk is de prent uit The Dockers’ Museum een kopie van de houtsnede. Er bestaan dus meerdere versies van de originele afbeelding door Marc Ferrez.

– Hannah Iterbeke


Anon., Santos Harbour [originele titel, zoals gebruikt door Allan Sekula], gravure op papier naar een foto gemaakt door Marc Ferrez tussen 1870 en 1890, zwart-wit print, 1891, 18 x 27 cm. Aangekocht door Allan Sekula via eBay op 30 april 2010.