TEXTS
[…] Een museum van Mogelijkheden
In de lezingen, gesprekken en interviews die Allan Sekula gaf met betrekking tot het project Ship of Fools / The Dockers’ Museum, benadrukte hij steeds weer de betekenis van Marcel Broodthaers’ Musée d’ Art Moderne, Départment des Aigles (Museum voor Moderne Kunst, Afdeling van de Adelaars), als een belangrijke inspiratiebron. In Vancouver preciseerde hij dat hij gefascineerd was door de indeling in “pseudo-museologische categorieën”, zoals hij de verschillende “afdelingen” bestempelde. In een korte tekst van 1 oktober 2010, met als titel The Dockers’ Museum, Reflections beklemtoonde hij echter dat hij zijn eigen project ook wilde differentiëren van dergelijke historische voorbeelden, waaronder Claes Oldenburgs Mouse Museum (1965-1977).11 Later verduidelijkte hij dat naar zijn mening Broodthaers deze “categorieën” gebruikte als “deductieve voorwaarde” die hem vervolgens toeliet om de empirische objecten te selecteren die in deze categorieën pasten. Sekula stelde telkens opnieuw vast dat hij, behalve het overkoepelende motief van de zeeman en de havenarbeider, niet in vooraf bepaalde categorieën dacht. Hij besliste daarom tot een manier van werken, die hij beschreef als een meer inductieve methode, en hij vroeg zich openlijk voor zijn publiek in Vancouver af: “Wat als we ons een museum zouden voorstellen, waar de abstract vormgevende categorieën, de soort van archiefsystemen die bepalen welke objecten op welke plaats terechtkomen, gecontroleerd werden door de onmiddellijkheid van de objecten zelf?”
The Dockers’ Museum, dat Sekula in een nauw en boeiend onderhandelingsproces met een echt museum, het M HKA te Antwerpen, kon opbouwen, werd tot een experiment met dit doel. Het moest een autonoom alternatief museum worden, dat de paradoxale functie aannam om een tegenmuseum binnenin een instituut te zijn. Sekula stond uitermate kritisch tegenover de toenemende neoliberale invloed op de museumsector wereldwijd. Hij koos hoofdzakelijk objecten uit die op de kunstmarkt slechts een zeer geringe of zelfs geen waarde hadden, en streefde er bovendien actief naar om het thans dominante copyright-model te ondermijnen: hij hoopte dat hij deze objecten kon tentoonstellen en de afbeeldingen ervan in boeken kon publiceren, zonder de eigenaars van de rechten te moeten betalen. Hij vond de traditionele, wijd verbreide idee dat de kunstenaar of kunstenares objecten “oplaadt” met subjectieve, iconische betekenissen een achterhaalde en niet langer wenselijke wijze om het eigen auteurschap te markeren. Daarom besloot Sekula, als verzamelaar-curator, om zijn eigen artistieke auteurschap van de foto’s van Ship of Fools op hetzelfde niveau te plaatsen als die van de vaak anonieme anderen, wiens objecten hij wilde opnemen in zijn museum: van amateurkunstenaars en –kunstenaressen tot onzichtbare arbeiders en arbeidsters in afgelegen fabrieken in China of andere lageloonlanden, die de verschillende kitschobjecten produceerden. Daarom eert hij ook de Antwerpse ambachtslieden die diamanten sneden en slepen, evenals de arbeiders en arbeidsters die medailles en eretekens ter ondersteuning van zeelieden- en havenarbeidersverenigingen, modelschepen, beeldjes van dokwerkers (inclusief Goofy), en zo veel meer maakten.
Sekula voegde aan de zeven publieke installaties die hijzelf overzag voortdurend door hem uitgekozen objecten en afbeeldingen toe, of hij verwisselde ze. Hij bepaalde losjes groepen van objecten in The Dockers’ Museum, die samen getoond konden worden als de lokale context en de omstandigheden dit toelieten. Net zoals hij er altijd op stond te werken met open series van foto’s in plaats van met afgesloten sequenties, benadrukte hij dat de groepen of “secties” zoals hij ze soms noemde, steeds flexibel en veranderlijk moest blijven.
– Hilde Van Gelder
11. Cf. p. 112.
Uittreksel uit Allan Sekula. Ship of Fools / The Dockers’ Museum, redactie door Hilde Van Gelder, 2015, Leuven University Press, pp. 84-86. Vertaling door Tammy Lynn Castelein.